COPD is een Engelse afkorting voor chronische obstructieve longziekten: Chronic Obstructive Pulmonary Disease. Chronische obstructieve longziekten (COPD) worden gekenmerkt door een vernauwing van de luchtwegen (luchtwegobstructie) die de ademhaling beperkt. De luchtwegvernauwing is bij COPD permanent aanwezig en grotendeels onomkeerbaar. Chronische bronchitis en emfyseem zijn de belangrijkste aandoeningen die tot COPD worden gerekend. Chronische bronchitis is een chronische ontstekingsreactie van de luchtwegen die slijmafscheiding in de hogere luchtwegen veroorzaakt. Dit leidt tot klachten zoals regelmatig hoesten met slijm opgeven. Chronische bronchitis hoeft niet per definitie gepaard te gaan met luchtwegvernauwing.
Emfyseem wordt gekenmerkt door het verlies aan elasticiteit van de luchtwegen en door afbraak van longblaasjes [26]. Zuurstof wordt niet meer optimaal opgenomen in het bloed door diffusie vermindering in de longblaasjes.
Symptomen zijn:
kortademigheid bij inspanning en op den duur vermoeidheid,
minder spierkracht en gewichtsverandering.
Het is een geleidelijk proces. Vaak worden de eerste verschijnselen rond 45 jaar duidelijker en wordt er contact gezocht met de huisarts.
De luchtwegvernauwing die kenmerkend is voor COPD, ontstaat geleidelijk door regelmatige of chronische ontstekingsreacties in de luchtwegen na inademing van schadelijke gassen of deeltjes. Het grootste deel van de chronische obstructieve longziekten wordt veroorzaakt door roken en omgevingsfactoren zoals luchtvervuiling. De luchtwegvernauwing neemt in de loop der jaren langzaam toe. Vaak leidt dit pas op de leeftijd van 45 jaar en ouder tot luchtwegklachten en beperkingen in het dagelijks leven. De verlaagde longfunctie is echter vaak al op jongere leeftijd op te sporen. Door middel van vroege opsporing en stoppen met roken kan verdere versnelde daling van de longfunctie worden voorkomen [26].
Weinig spierkracht
Gewichtsverandering [28]
Risicogroepen: COPD komt vooral vóór boven de leeftijd van 45 jaar. Het komt vaker voor bij mensen met een lage opleiding dan bij mensen met een hoge opleiding. Dit komt grotendeels doordat lager opgeleiden vaker roken dan hoger opgeleiden [26].
4. NHG standaard COPD. [internet]. Beschikbaar via: https://richtlijnen.nhg.org/standaarden/copd#samenvatting-richtlijnen-beleid [Geraadpleegd op 16 maart 2023].
26. Centrum voor Preventie- en Zorgonderzoek. Chronisch obstructieve longziekten (COPD): omvang en gevolgen. [intnernet]. Beschikbaar via: https://www.rivm.nl/bibliotheek/digitaaldepot/FactsheetCOPD.pdf [Geraadpleegd op 19 april 2023].
27. CAHAG COPD&Astma huisartsen adviesgroep, diagnostiek. [intnernet]. Beschikbaar via: https://www.cahag.nl/kennisbank/copd/diagnostiek [Geraadpleegd op 19 april 2023].
28. Longfonds. Symptomen COPD. [internet]. Beschikbaar via: https://www.longfonds.nl/longziekten/copd/wat-is-copd/symptomen-van-copd [Geraadpleegd op 19 april 2023].
29. BENU. Gold fases. [internet]. Beschikbaar via: https://www.benu.nl/gezondheid/chronische-ziekten/copd/gold-fases [Geraadpleegd op 19 april 2023].