Advance Care Planning (ACP)
ACP
Het is van belang bij patiënten met COPD tijdig de palliatieve fase te herkennen en te markeren. Vroege herkenning van de palliatieve fase vraagt van zorgverleners een wezenlijk andere benadering van hun patiënten. Het gaat om zorg waarbij kwaliteit van leven en (uiteindelijk) kwaliteit van sterven voorop staat. Het tegen elkaar afwegen van de voor- en nadelen van zorg en behandeling en de waarden, wensen en zorgbehoeften van patiënt en naasten, in het licht van kwaliteit van leven en sterven, is hierin leidend.
Onderwerpen die in een ACP gesprek aan de orde kunnen komen
nagaan wat de patiënt weet van zijn ziekte en welke verwachtingen hij heeft omtrent de toekomst met de ziekte
levensbeschouwing en culturele achtergrond
(niet)-behandelafspraken (zoals (niet-)invasieve beademing)
angst om te stikken
ziekenhuisopnames
plaats van zorg en sterven
crisissituaties (onder andere refractaire symptomen)
wilsverklaring
wettelijke vertegenwoordiging in de situatie van (acute) verslechtering en wilsonbekwaamheid
levenseinde beslissingen (onder meer vochttoediening, voeding, antibiotica, reanimatie, staken van niet-invasieve beademing, uitzetten van implanteerbare cardioverter defibrillator (ICD), palliatieve sedatie, euthanasie, orgaandonatie, bewust stoppen met eten en drinken)
nazorg [1]
Herkenbare momenten of gebeurtenissen in het leven van patiënten, die aanleiding zijn voor markering
ernstige beperkingen in fysieke activiteiten;
noodzaak voor ondersteuning bij zelfzorg;
aanpassingen in het huis of noodzaak om te verhuizen, bijv. naar gelijkvloerse woning of verpleeghuis;
overbelasting van de mantelzorg;
start van onderhoudsbehandeling met zuurstof;
ziekenhuisopnames i.v.m. longaanvallen.
ook kan de patiënt, naaste of vrijwilliger zelf aangeven te willen spreken over (behandel)voorkeuren en wensen, en over levensvragen [2].
Voorbereiding
Stem af met longarts/longverpleegkundige/huisarts of andere betrokken zorgverleners wie het gesprek voert. Uit de resultaten van het COMPASSION-project blijkt dat het goed werkt als het gesprek door longarts en longverpleegkundige gezamenlijk wordt gevoerd. Ook kan een keuze worden gemaakt het gesprek gedeeltelijk samen te voeren, waarbij de longarts of het eerste of laatste halfuur aansluit [2].
Bronnen
1. Richtlijn palliatieve zorg bij COPD. Proactieve zorgplanning bij COPD. [internet]. Beschikbaar via: https://richtlijnendatabase.nl/richtlijn/palliatieve_zorg_bij_copd/proactieve_zorgplanning_bij_copd.html [Geraadpleegd op 13 maart 2023].
2. Compassion, voor passende palliatieve zorg bij COPD. Proactieve zorgplanning bij COPD. Handreiking voor zorgverleners. [internet]. Beschikbaar via: https://palliatievezorgcopd.nl/wp-content/uploads/2021/12/Handreiking-Proactieve-zorgplanning-bij-COPD-met-voorbeeldzinnen.pdf [Geraadpleegd op 16 maart 2023].